Czystek…stosować, nie stosować?
Czy rzeczywiście jest naturalnym źródłem na wszelkie ludzkie oraz nieludzkie dolegliwości? Wyróżniamy kilkanaście gatunków występujących dziko, głównie w Portugalii i Hiszpanii. W Polsce czystek możemy uprawiać w domu, jako roślinę doniczkową, o charakterze ozdobnym. Czystek to wiecznie zielony krzew z białymi, różowymi lub purpurowymi kwiatkami, który dorasta nawet do metra wysokości. Nazywany bywa również różą skalną, charakteryzującą się delikatnym żywiczym zapachem. Wchodzi w skład formacji roślinnej określanej jako makia, która występuje w krajach śródziemnomorskich. Na polskim rynku można spotkać czystek pochodzący z Grecji, jak również z Turcji oraz Albanii. Charakterystyczną cechą wszystkich gatunków są kwiaty przypominające wyglądem wygnieciony jedwab. Co ciekawe, w Stanach Zjednoczonych jest dopuszczony do obrotu jako substancja aromatyzująca oraz dodatek do żywności. A leśnicy w Niemczech stosują go w profilaktyce przeciw kleszczom.
Z dziejów czystka Lecznicze właściwości czystka były już znane w IV wieku p.n.e., stosowano go między innym jako naparu, który poprawiał samopoczucie, podnosił odporność oraz zwalczał infekcje. Wzmianki o jego działaniu pojawiają się w starych receptariuszach, w Północnej Afryce oraz na Bliskim Wschodzie. W Piśmie Świętym określany jest jako ladanum (labdanum) lub „Rose of Sharon” i zaliczany do 12 olejków biblijnych. Czystek jest trzykrotnie silniejszym antyoksydantem niż zielona herbata, ponieważ posiada ośmiokrotnie większą ilość witaminy C. Najcenniejszym produktem czystka jest olejek eteryczny, który w dawnych czasach był pozyskiwany z kleistej, brązowej żywicy młodych liści i łodyg, a następnie destylowany z parą wodną. Był stosowany głównie w leczeniu trudno gojących ran. Wykazywał przy tym działanie przeciwzapalne oraz odkażające na skórę. Posiada charakterystyczny zapach balsamiczno-ambrowy. Do dzisiejszego dnia labdanum wchodzi w skład wielu perfum szyprowych (tzw. „zapachy natury”) oraz mieszanek orientalnych. Szczegółowe badanie przeprowadzono dopiero w XX wieku. Potwierdziły one, że główną grupą związków, które przemawiają za leczniczym charakterem rośliny są polifenole (substancje o właściwościach antyoksydacyjnych, „zmiatające” wolne rodniki). Dzięki wysokiej zawartości tych związków czystek wykazuje szereg korzystnych działań m.in.: przeciwbakteryjnych, przeciwwirusowych, przeciwgrzybiczych, podnoszących odporność oraz wzmacniających naczynia krwionośne. Dodatkowo opóźnia procesy starzenia oraz poprawia kondycję skóry, hamując rozkład włókien kolagenowych. Czystek wykorzystywany jest do leczenia: miażdżycy, stanów zapalnych, a także wspomagająco w chorobach nowotworowych. Udowodniono również jego działanie antyhistaminowe (przeciwalergiczne). Poleca się go, osobom w każdym wieku, jako substancję pomocną w leczeniu: nadciśnienia, duszności, cukrzycy oraz infekcji żołądkowo-jelitowych. Najnowsze badania potwierdzają możliwość stosowania czystka w leczeniu boreliozy (kumuluje bakterie w całość, przez co nie mają one możliwości przyłączenia się do błony komórkowej).
Rozpocznij dzień od herbaty… z czystka Najpopularniejsza postać czystka to herbata. Według tradycyjnej receptury przygotowuje się ją z 10 g (niecała garść) ziół oraz 1 litra zimnej wody, doprowadzonych do wrzenia i gotowanych na małym ogniu, przez około 5 minut. Można również czubatą łyżkę zioła zalać wrzątkiem i parzyć przez 8 minut, a następnie dodać odrobinę miodu, soku malinowego czy ksylitolu. Najczęściej herbatę stosujemy na: choroby przeziębieniowe (bóle gardła, kaszel, chrypka), biegunkę, choroby skóry (łuszczyca, trądzik pospolity), choroby naczyniowe oraz alergie. Profilaktycznie zaleca się picie 1 szklanki herbaty dziennie, w czasie infekcji 2-3 szklanek. Wielokierunkowe działanie czystka z pewnością przemawia za stosowaniem tej rośliny jako naturalnego sprzymierzeńca naszych organizmów w walce z różnymi chorobami ;-)
Piśmiennictwo:
E. Koniuszy: Czystek.; ZIOŁA A ZDROWIE, DODATEK DO AURY 2013, 177(5)
J. Newerli-Guz, M. Erdman: Ocena wybranych wyróżników jakościowych czystka (róży skalnej) Cistus incanus L.; PROBL HIG EPIDEMIOL 2015, 96(3): 693-696
http://www.farmacjaija.pl/zdrowie/niepozorny-czystek.html
http://naszezyciebezchemii.blogspot.com/2014/01/76-czystek-cistus-incanus.html
http://czystek.siteor.pl/
Zdjęcie - https://pixabay.com/pl/