Jak chronić się przed kleszczami i komarami?
Kalendarzowa wiosna zagościła już na dobre i chociaż temperatury jeszcze nas nie rozpieszczają, to kleszcze oraz komary już zaznaczyły swoją obecność. Dobre warunki pogodowe (jest ciepło i wilgotno), a także dostateczna ilość potencjalnych żywicieli pozwala na szybki rozwój tych owadów.
3.Dlaczego boimy się kleszczy?
5. Jak uniknąć ugryzienia kleszcza?
6. Jak bezpiecznie usunąć kleszcza?
7. Komary – dlaczego jest ich tak dużo?
8. Jak najlepiej chronić się przed komarami?
Czym są kleszcze?
Kleszcze to pajęczaki z rzędu roztoczy. Wyróżnia się wśród nich kleszcze twarde, częściowo opancerzone oraz nie posiadające pancerza – miękkie. Posiadają aparat gębowy wyposażony w ząbki, przystosowany do picia krwi oraz płynów ustrojowych. Gatunkiem najczęściej atakującym ludzi jest kleszcz pospolity.
Gdzie występują kleszcze
Miejscem ich bytowanie są głównie lasy liściaste, mieszane o wilgotnej i bogatej ściółce. Charakterystycznym otoczeniem, w którym można znaleźć te stawonogi jest również występowanie określonych roślin takich jak: borówka brusznica, mech rokitnik oraz niektóre gatunki paproci. Cykl rozwojowy kleszcza trwa około 2 lat i obejmuje trzy aktywne stadia żywiące się krwią.
Dlaczego boimy się kleszczy?
Kleszcze jako specyficzne wektory przenoszą wiele chorób o podłożu zakaźnym (bakterie, wirusy) oraz inwazyjnym (grzyby, pasożyty). Zaliczamy do nich: boreliozę, zapalenie mózgu i opon mózgowo-rdzeniowych, babeszjozę, anaplazmozę. Mogą również przenosić turolemię, bartonelozę czy gorączkę Q.
Przenoszą patogeny z dzikich ssaków (gryzoni, jeleniowatych), ale również mogą je przekazywać w obrębie swojego gatunku, z pokolenia na pokolenie.
Na ciele człowieka kleszcze najczęściej przytwierdzają się do miejsc ukrytych, cienkich i dobrze ukrwionych (zgięcia łokci, kolana, pachwiny, szyja, plecy, pępek). Dodatkowo w ich ślinie znajdują się substancje znieczulające oraz zmieniająca lokalny metabolizm skórny żywiciela. Często kleszcza zauważa się dopiero po kilku dniach, kiedy jest już mocno napompowany krwią.
Borelioza – choroba z Lyme
Najpopularniejszą chorobą kojarzoną z kleszczami jest borelioza (zwana również chorobą z Lyme czy krętkowicą kleszczową). Stanowi ona obecnie istotny problem epidemiologiczny, a dodatkowo jest klasyfikowana jako choroba zawodowa, zwłaszcza u pracowników leśnych czy rolników. Jej przebieg jest różny, w zależności od stadium.
Typowe objawy boreliozy to charakterystyczny wędrujący rumień, z czasem pojawiają się też objawy kardiologiczne, neurologiczne, kostno-stawowe jaki i narządowe.
Co roku odnotowujemy wzrost zapadalności na boreliozę, głównie z powodu złej diagnostyki, braku szczepionki oraz ignorowania początkowych objawów.
Jak uniknąć ugryzienia kleszcza?
- należy unikać miejsc, w których występuje wysoka aktywność kleszczy
- nosić odpowiednie ubrania ochronne (przede wszystkim bluzy z długimi rękawami, wysokie obuwie zakrywające stopy, okrycia głowy)
- spryskiwać odsłonięte partie ciała (omijając twarz) środkami odstraszającymi zawierającymi: DEET - np.: Ultrathon , czy ikarydynę - np.: Moskito Guard
- sprawdzać powierzchnie ciała
- prać ubrania w wysokiej temperaturze
Jak bezpiecznie usunąć kleszcza?
Po ukąszeniu przez kleszcza nie powinniśmy go zdrapywać ani miażdżyć palcami. Spowodować to może urwanie pajęczaka i całkowite jego wyciągnięcie nie będzie możliwe. Dodatkowo podrażniając część, która została w ciele, prowokujemy wyrzucenie toksyn z aparatu gębowego, a to może zwiększyć ryzyko zakażenia.
- Używajmy pęsety lub innego specjalnie do tego przeznaczonego urządzenia, np.: Tick Twister Kleszczołapki czy Kick The Tick Expert - zestaw do usuwania kleszczy
- Chwyćmy pajęczaka jak najbliżej skóry i wyciągnijmy zdecydowanym ruchem.
- Zdezynfekujmy miejsce ukłucia.
- Przez następne kilka tygodni obserwujmy, czy w miejscu wkłucia nie pojawi się rumień lub wysypka. Jeśli tak, powinniśmy niezwłocznie skontaktować się z lekarzem.
Komary – dlaczego jest ich tak dużo?
Pierwszy wylęg komarów rozpoczyna się najczęściej wczesnym latem. Wszystko zależy od odpowiednich warunków pogodowych. Późnemu namnożeniu sprzyja zwłaszcza krótka zima bez śniegu oraz sucha wiosna. Zapłodnione komarzyce zimą hibernują, a następnie czekają na odpowiednie warunki do rozwoju. Żywiąc się krwią ludzką, samice pobierają białko, które jest niezbędne do złożenia jaj. Składają je na powierzchni wody, w kałużach lub stojących zbiornikach wodnych. Po kilku dniach wylęgają się larwy, które po miesiącu są nowym, dorosłym i żarłocznym pokoleniem.
Co przyciąga komary?
Komary wabi przede wszystkim ciepło oraz wilgotność ludzkiego ciała. Kwas mlekowy oraz amoniak, który znajduje się w pocie potęguje ich ataki. Podobnie działa wydychany przez nas dwutlenek węgla. Po ugryzieniu komar wydziale do naszego krwiobiegu substancje, które zapobiegają krzepnięciu krwi. Niestety skutkuje to wystąpieniem obrzęku i zaczerwienienia w miejscu wkłucia.
Jak najlepiej chronić się przed komarami?
Od komarów możemy chronić się różnymi preparatami dostępnymi zarówno w aptekach, jak i supermarketach. Wybór jest ogromny od aerozoli przez plastry, chusteczki czy bransoletki. Dedykowane są różnym grupom wiekowym.
Naturalne preparaty przeciw komarom
Najbezpieczniejsze bazują na naturalnych, ekologicznych substancjach. Najpopularniejsze olejki eteryczne, które odstraszają komary to: citronella z Cymbopogon winterjanus, goździkowy, eukaliptusowy, rozmarynowy, bazyliowy, cytrynowy, cedrowy czy cynamonowy. Jednak nie wszystkie mogą być stosowane u dzieci, ponieważ powodują podrażnienia. Należy również pamiętać o właściwościach fotouczulających, zwłaszcza olejku cytrynowego. Nie stosujmy go wychodząc na słońce. Na naturalnych olejkach oparta jest np. marka Mosbito
Syntetyczne środki chroniące przed komarami
Najpopularniejszy jest DEET – N,N-dietylo-meta-toluamid działa nie tylko na komary, ale również na kleszcze, meszki czy końskie muchy. Aby uznać go za wystarczająco skuteczny, jego stężenie powinno wynosić przynajmniej 20%. Jednak w preparatach przeznaczonych dla dzieci i niemowląt nie może przekraczać 10%. W tej grupie wiekowej, względu na drażniące właściwości, powinien być aplikowany przede wszystkim na ubranka lub wózki.
DEET blokuje narządy czuciowe owadów, przez co je odstrasza. Jest klasyfikowany w 4 kategorii toksyczności. Wiele źródeł naukowych szacuje jego skuteczność na około 75%. W trakcie aplikacji należy chronić oczy oraz drogi oddechowe. DEET zawiera m.in. seria Mugga
Alternatywne metody, które zapobiegają ukąszeniom to przede wszystkim ochrona miejsc, w których narażeni jesteśmy na ich ataki. Świetnie sprawdzają się moskitiery czy siatki w oknach. Dużą popularnością cieszą się również urządzenia emitujące ultradźwięki. To jaką metodę zastosujemy zależy wyłącznie od nas, ważne aby była skuteczna i bezpieczna.
A co po ukąszeniu? Często towarzyszy mu silny świąd i obrzęk, rozdrapywanie może spowodować jedynie dodatkowe zakażenie. W takim wypadku należy stosować przede wszystkim żele lub maści o działaniu przeciwhistaminowym, które dodatkowo w swoim składzie zawierają też środki miejscowo znieczulające np. Mentol, np.: Fenistil, Entil ukąszenia czy KamagelPiśmiennictwo:
1. E. Cisak, J. Zwoliński „Borelioza i inne choroby przenoszone przez kleszcze w aspekcie narażenia zawodowego. Poradnik dla lekarzy”, 2010
2.http://naukawpolsce.pap.pl/aktualnosci/news,395261,przed-kleszczami-mozna-sie-ochronic-ale-warto-pomyslec-o-szczepieniu
3.https://wylecz.to/choroby-u-dzieci/ukaszenia-przez-owady-u-dzieci/
Zdjęcie - https://pixabay.com/pl/
Publikacje zamieszczone na niniejszym blogu mają charakter informacyjno-poglądowy. Żaden wpis nie stanowi porady medycznej ani farmaceutycznej dostosowanej do konkretnej sytuacji. Uzyskane informacje mogą nie być wystarczające do podjęcia jakiejkolwiek decyzji przez użytkownika dotyczącej np. zdiagnozowania problemu czy dawkowania produktów leczniczych. Wszelkie materiały zamieszczone na stronie internetowej wyrażają jedynie osobiste opinie autora w oparciu o doświadczenie oraz literaturę przedmiotu. Autor nie ponosi odpowiedzialności za szkody wynikające ze stosowania się do treści zawartych na blogu. Przed podjęciem jakichkolwiek działań mających wpływ na życie lub zdrowie należy skontaktować się z lekarzem lub farmaceutą w celu otrzymania porady dostosowanej do indywidualnej potrzeby.
Masz pytania? Zapytaj farmaceuty: apteka@abcapteka.pl
