Jak leczyć grzybicę paznokci?

Grzybica paznokci (onychomikoza) jest jedną z najbardziej powszechnych chorób dermatologicznych. Występuje zarówno na dłoniach, jak i na stopach. Stanowi obecnie ogromny problem społecznych, ponieważ większość osób bagatelizuje ją. To istotne źródło zakażeń dla otoczenia. Leczenie jest w większości przypadków trudne i długotrwałe. Onychomikoza według najnowszych badań stanowi 50% przypadków wśród wszystkich chorób infekcyjnych paznokci, cierpi na nią od 2% do 8% całej populacji. Dotyka głównie osób starszych, zwłaszcza mężczyzn.

1. Co wywołuje grzybicę paznokci?

2. Jakie są czynniki ryzyka?

3. Najczęściej spotykane objawy kliniczne grzybicy paznokci

4. Jakie typy grzybicy paznokci wyróżniamy?

5. Jak leczyć grzybicę paznokci?

6. Czy olejki eteryczne mogą być stosowane w leczeniu grzybicy paznokci?

7. Ozonoterapia – nowa metoda walki z grzybicą paznokci

8. Profilaktyka przeciwgrzybicza

Co wywołuje grzybicę paznokci?

• dermatofity - głównie Trichophyton, Microsporum, Epidermophyton; ponad 80% zakażeń jest wywołanych przez Trichophyton rubrum,
• drożdżaki - Candida albicans, występujące głównie w klimacie ciepłym i wilgotnym,
• grzyby pleśniowe - Scopularopsis brevicaulis, stanowią jedynie od 2% do 11% zakażeń.

Jakie są czynniki ryzyka?

1. czynniki niemodyfikowalne
• płeć męska
• starszy wiek
2. czynniki modyfikowalne
• miejscowe (choroby skórne np. łuszczyca, AZS, liszaj płaski, niewłaściwe ukrwienie kończyn, nadmierna potliwość lub suchość skóry)
• środowiskowe (błędne nawyki higieniczne, temperatura i wilgotność, korzystanie z saun lub basenów, noszenie nieodpowiedniego obuwia oraz skarpetek, przyjmowanie niektórych leków np. cytostatyków, migracje ludności)
• czynniki ogólnoustrojowe (np. cukrzyca, niedoczynność tarczycy, choroby immunologiczne, czynniki jatrogenne)

Najczęściej spotykane objawy kliniczne grzybicy paznokci to:

• zmiana kształtu
• zmiana barwy
• zanik lub przerost płytki
• bolesność wałów okołopaznokciowych
• kruchość, łamliwość
• nieprzyjemny zapach

Barwa płytki paznokcia ulega stopniowej zmianie na żółto-brązową, żółto-zieloną lub żółto-mleczną. Powierzchnia staje się pogrubiała lub pofałdowana, często matowa. Kształt może zmienić się w szponowaty lub rurkowaty.

Jakie typy grzybicy paznokci wyróżniamy?

Ze względu na mechanizm zakażenia, a także obraz kliniczny wyróżniamy:

1. DSLO – onychomikoza podpaznokciowa dystalna i boczna

Ten rodzaj występuje w ponad 70% przypadków. Dermatofit wnika od strony bocznej lub dystalnej płytki paznokcia. Charakterystyczne jest tutaj występowanie tuneli wypełnionych gazem między strzępkami grzyba. Paznokieć staje się kruchy i łamliwy, a kolor jego płytki zmienia się na żółto-kremowy.

2. PSO – onychomikoza proksymalna (bliższa) podpaznokciowa

Zakażenie najczęściej dotyka paznokci rąk, a patogen wnika od strony obrębka naskórkowego, często prowadząc do wykruszenia paznokcia. PSO powstaje najczęściej po urazie, w wyniku istniejącej cukrzycy lub choroby autoimmunologicznej.

3. SWO – onychomikoza powierzchowna biała

Ten rodzaj grzybicy dotyka najczęściej paznokci stóp, a zainfekowana zostaje powierzchnia płytki paznokcia. Wyróżnia się tu postać białą, rzadziej czarną.

4. EO – onychomikoza wewnątrzpłytkowa

Patogen atakuje płytkę paznokcia od wolnego brzegu, nie dochodzi jednak do zajęcia łożyska. Charakterystyczne jest plamiste zabarwienie płytki oraz blaszkowate złuszczenie.

5. TDO – całkowicie dystroficzna onychomikoza

Stanowi ostatni etap wszystkich innych typów grzybic. Płytka wykrusza się, rogowacieje, a następnie ulega całkowitemu zniszczeniu. Występuje najczęściej u pacjentów z przewlekłą kandydozą.

Jak leczyć grzybicę paznokci?

Leczenie grzybicy jest procesem bardzo długim i trudnym. To choroba nawrotowa, dlatego im szybciej zostanie rozpoznana tym większe są szanse jej wyleczenia. Bardzo ważny jest przede wszystkim wywiad kliniczny oraz diagnostyka laboratoryjna, która pozwala potwierdzić zakażenie konkretnym patogenem.

Badanie ognisk chorobowych powinno poprzedzać pobranie materiału mykologicznego. Wykorzystuje się do tego Lampy Wooda, ponieważ każdy rodzaj grzyba wykazuje różną fluorescencję – dermatofity zieloną do seledynowej, a drożdżaki słabą zielonożółtą.

Badanie mykologiczne

Polega na pobraniu zeskrobin z płytki paznokcia, która została zainfekowana patogenem. Stosuje się do tego specjalny jednorazowy skalpel. Najbardziej odpowiednim materiałem jest zgromadzona pod płytką masa rogowa. Czasem pobiera się również ropę. Diagnostyka obejmuje badanie pod mikroskopem oraz hodowlę biologiczną.

Preparaty przeciwgrzybicze

W aptece dostępne są różne postacie leków: lakiery, żele, zawiesiny, maści, kremy czy spraye. Zawierają następujące substancje czynne:

• 5% amorolfina (stosujemy raz w tygodniu przez okres od 6 do 12 miesięcy) np. Amorolak, Funtrol, Loceryl, Undofen Amorolfina lakier
• 8% cyklopiroks (aplikujemy kilka razy w tygodniu przez 6 miesięcy) np. Pirolam lakier, Ciclolack
• bifonazol (często stosowany w połączeniu z mocznikiem) np. Canespor, Steper lakier
• mikonazol np. Daktarin, Miconal

Niekiedy leczenie miejscowe jest niewystarczające, stosuje się wtedy tzw. terapię skojarzoną z lekami ogólnoustrojowymi (głównie z grupy pochodnych triazolu – itrakonazol, flukonazol oraz terbinafinę). Hamują one biosyntezę ergosterolu, który buduje błonę komórkową grzyba. Substancje te są stosowane w tzw. terapii pulsowej przez trzy miesiące – lek podajemy przez siedem dni, a następnie robimy trzytygodniową przerwę przed kolejną dawką.

Czy olejki eteryczne mogą być stosowane w leczeniu grzybicy paznokci?

Zdecydowanie tak. Od wieków wiadomo o ich dobroczynnych właściwościach. Skomplikowana budowa chemiczna wykazuje szerokie spektrum działania przeciwgrzybiczego. Przede wszystkim dobrze penetrują płytkę paznokcia i wchodzą w reakcje z błonami komórkowymi grzybów. Najczęściej stosujemy olejek z drzewa herbacianego, olejek oregano, lawendowy oraz rozmarynowy.

Ozonoterapia – nowa metoda walki z grzybicą paznokci

W ostatnich latach ta innowacyjna metoda staję się coraz bardziej popularna. Ozon posiada właściwości przeciwgrzybicze, co zostało potwierdzone licznymi badaniami.
Stosuje się tutaj przede wszystkim opatrunki z oleju ozonowego, np.: Ozonella lub wody ozonowej.

Profilaktyka przeciwgrzybicza

1. Właściwe nawyki higieniczne.
2. Wycieranie skóry do sucha (zwłaszcza przestrzeni międzypalcowych).
3. Stosowanie jednorazowych przyrządów do pielęgnacji paznokci lub ich dokładna sterylizacja po każdym użyciu.
4. Należy obserwować stan skóry oraz paznokci na stopach oraz rękach.
5. Stosowanie zasypek lub aerozoli przeciwgrzybiczych w przypadku nadmiernej potliwości.
6. Unikanie noszenia cudzego obuwia.
7. Prawidłowa ochrona stóp na basenie lub saunie.
8. Używanie skarpetek, rękawiczek oraz obuwia z naturalnych materiałów wentylujących.
9. Wszelkie wątpliwości należy konsultować z dermatologiem lub podologiem.

Piśmiennictwo:

1. Kuros F.: Terapia podologiczna w przypadku grzybicy dermatofitowej paznokci; KOSMETOLOGIA ESTETYCZNA 2019; 8(2): 155-162
2. http://aestheticcosmetology.com/wp-content/uploads/2019/11/ke2019.5-4.pdf
3. http://aestheticcosmetology.com/wp-content/uploads/2019/04/ke2019.2-1.pdf
Zdjęcie - https://pixabay.com/pl/

Publikacje zamieszczone na niniejszym blogu mają charakter informacyjno-poglądowy. Żaden wpis nie stanowi porady medycznej ani farmaceutycznej dostosowanej do konkretnej sytuacji. Uzyskane informacje mogą nie być wystarczające do podjęcia jakiejkolwiek decyzji przez użytkownika dotyczącej np. zdiagnozowania problemu czy dawkowania produktów leczniczych. Wszelkie materiały zamieszczone na stronie internetowej wyrażają jedynie osobiste opinie autora w oparciu o doświadczenie oraz literaturę przedmiotu. Autor nie ponosi odpowiedzialności za szkody wynikające ze stosowania się do treści zawartych na blogu. Przed podjęciem jakichkolwiek działań mających wpływ na życie lub zdrowie należy skontaktować się z lekarzem lub farmaceutą w celu otrzymania porady dostosowanej do indywidualnej potrzeby.

Masz pytania? Zapytaj farmaceuty: apteka@abcapteka.pl