Jak prawidłowo przyjmować leki ?

Czym popijać tabletki?
Leki popijamy wyłącznie wodą. Żaden inny płyn nie nadaje się do tego celu. Kawa i herbata mogą zmniejszyć wchłanialność substancji czynnych, co oznacza, że do organizmu trafi mniejsza ilość leku. Zastosowanie soków z owoców cytrusowych, przede wszystkim z grapefruita, wywołać może efekt odwrotny. Grapefruit hamuje występujący w ścianie jelita i wątrobie enzym (cyp3A4) potrzebny do rozkładu wielu substancji. Z tego powodu organizm przyjmie większą dawkę leku niż przewidział, przebadał i ustalił producent. Przedawkowanie leku jest szczególnie niebezpieczne. Większość leków dostępnych bez recepty, przeznaczonych do rozpuszczenia, należy wymieszać w 200 ml wody. Tabletki, kapsułki najlepiej popić szklanką wody.

Leki a pożywienie
Niektóre leki wymagają przyjmowania na czczo, inne z posiłkiem, jeszcze inne w odstępie czasowym od jedzenia. Na pusty żołądek stosuje się hormony tarczycy, inhibitory pompy protonowej, a także wzmacniający odporność olej z rekina. Z kolei preparaty doustne obniżające poziom cukru połykać należy tuż przed posiłkiem lub z pierwszymi kęsami jedzenia. Istnieją leki, których wchłanialność nie zależy od pokarmu, ale są zalecane dwie godziny po posiłku, ze względu na drażniący wpływ na żołądek, np.: niektóre antybiotyki.

Pora dnia
Substancje lecznicze dostarczane do organizmu wpływają na zachodzące w nim procesy. Niektóre z nich odbywają się o określonych porach dnia. Chcąc wywrzeć na nie wpływ, leki trzeba zastosować zgodnie z biochemicznym rytmem dobowym. Dobry przykład stanowią preparaty obniżające poziom cholesterolu z grupy statyn. Enzym HMG-CoA odpowiedzialny za produkcję cholesterolu wykazuje największą aktywność w nocy, dlatego statyny należy przyjmować wieczorem. Z kolei ciśnienie krwi w nocy jest niższe niż w ciągu dnia. Z tego powodu leki obniżające ciśnienie zalecane są rano.

Systematyczność
Do osiągnięcia zadowalających efektów farmakoterapii niezbędne jest przyjmowanie leku w określonych cyklach czasowych. Dawkowanie raz na dobę, oznacza przyjmowanie preparatu o stałej porze. Odstępy czasowe pomiędzy kolejnymi porcjami leku są szczególnie ważne w przypadku antybiotyków. Lek musi osiągnąć w organizmie odpowiednie stężenie, aby zwalczyć chorobotwórcze patogeny. Nawet jeśli pacjent poczuje się dobrze przed końcem kuracji, przyjęcie wszystkich zaleconych przez lekarza dawek antybiotyku to konieczność. W innym wypadku może dojść do uodpornienia się bakterii na dany preparat i dalszego rozwoju choroby.

Osłona
Warto pamiętać o ochronie organizmu w trakcie farmakoterapii. Niestety leki, oprócz działań korzystnych, wykazują również niepożądane. Można się przed nimi zabezpieczyć lub zmniejszyć ich dotkliwość. Dlatego w kuracji antybiotykiem powinien znaleźć się probiotyk, który ustrzeże jelita przed wyjałowieniem. Wśród pań częste powikłanie antybiotykoterapii to infekcja grzybicza pochwy. Łatwo temu zapobiec sięgając po probiotyk ginekologiczny. Z kolei przyjmując leki przeciwbólowe, warto zadbać o żołądek i jelita, stosując np. inhibitory pompy protonowej. Leczenie chorób przewlekłych jest obciążające dla wątroby. W takich wypadkach można zastosować preparaty ziołowe, poprawiające funkcjonowanie narządu.

Dzielenie tabletek
Niektóre możemy kroić, dzieląc na mniejsze porcje, innych nie. Podziałowi nie podlegają tabletki dojelitowe, które dzięki specjalnej powłoce przechodzą niezmienione przez żołądek i rozpuszczają się w jelitach. Dzielić nie należy też tabletek o przedłużonym uwalnianiu, chyba że producent umieścił taką informację w ulotce leku. Ten rodzaj tabletki oznaczony jest między innymi skrótami: CR, ER, MR, SR, ZK, XR albo dopiskiem – depot. Przedłużone uwalnianie oznacza, że substancja czynna jest dozowana stopniowo z danej pigułki. Przekrojenie oznaczałoby zniszczenie tej formy leku i natychmiastowe wydostanie się całej substancji, co mogłoby mieć niekorzystny wpływ na organizm. Dzielić nie należy też kapsułek.

Skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą
Powodzenie farmakoterapii zależy między innymi od prawidłowego stosowania leków. Ściśle należy przestrzegać zaleceń lekarskich. W przypadku preparatów dostępnych bez recepty profesjonalnej porady udzieli pracujący w aptece farmaceuta.

Piśmiennictwo: 
M. Simon, E. Grześkowiak, M. Bar : Jak przyjmować ordynowane leki?, Opieka Farmaceutyczna Kwartalnik Naukowo – Edukacyjny, Wydawnictwo Farmapress, 2007, tom I, część I i II
Zdjęcie - https://pixabay.com