Wszawica…jak leczyć, a jak zapobiegać?

2020-10-20

Wszawica

Według najnowszych doniesień WHO jest chorobą, która dotyka około 10% populacji, ale w związku z tym, że w wielu krajach nie znajduje się na wykazie chorób zakaźnych, lekarze nie muszą zgłaszać przypadków jej występowania do Stacji Sanitarno-Epidemiologicznych. Jest to niezrozumiałe, ponieważ np. w Stanach Zjednoczonych, co roku notuje się około 10-12 mln przypadków wszawicy.

Najpopularniejsza jest wesz ludzka głowowa, która bytuje na owłosionej skórze głowy, głównie za uszami, na skroniach i potylicy. Żyje około miesiąca i żywi się ludzką krwią. W miejscu ugryzienia powstaje grudka, która daje odczyn zapalny charakteryzujący się silnym świądem, co skutkuje niepohamowanym odruchem drapania. Świetnym środowiskiem są dla niej długie włosy, po których pełza i wspina się. Nie umie się natomiast poruszać po gładkiej powierzchni. Samica składa jaja u nasady włosów i przykleja je wodoodporną substancją, tym samym nie da się ich oderwać. Jest to jedna z cech odróżniających wszawicę od łupieżu.

Objawy wszawicy

Podstawowym objawem jest świąd skóry, ponieważ skóra człowieka jest bardzo wrażliwa na ślinę wydzielaną przez wszy. Dodatkowo występuje miejscowe powiększenie węzłów chłonnych, a w okolicach uszu, karku widać wesz głowową wraz z gnidami (jajeczkami) przyklejonymi do skóry głowy. Często obecność tego „niechcianego sąsiada” może powodować wystąpienie grzybicy skóry oraz zakażenia paciorkowcem lub gronkowcem.

Zdiagnozowanie wszawicy to przede wszystkim stwierdzenie obecności żywych osobników oraz gnid, które są widoczne gołym okiem. Mają kolor biało-brązowy, a nawet czarny. U dzieci można to sprawdzić w łatwy sposób, przeczesując mokre włosy grzebieniem, najlepiej nad białą kartką papieru.

Profilaktyka

To przede wszystkim związywanie długich włosów lub noszenie krótkich fryzur, które są łatwiejsze do pielęgnacji. Używanie wyłącznie osobistych środków higienicznych oraz codzienne czesanie oraz szczotkowanie. Mycie przynajmniej raz w tygodniu. U dzieci systematyczne sprawdzanie czystości głowy oraz włosów, a w przypadku zauważenia pasożytów jak najszybsze rozpoczęcie leczenia oraz poinformowanie placówki szkolnej o zaistniałej sytuacji.

Leczenie

Możemy podzielić na dwa rodzaje:

mechaniczne

stosowanie preparatów leczniczych dostępnych w aptece.

Metoda mechaniczna polega na wyczesywaniu wszy z włosów na mokro. Jej skuteczność to około 50–60%. Ważne jest tutaj jednak odpowiednie dezynfekowanie grzebieni np. przez wymrażanie lub przecieranie spirytusem.

Preparaty lecznicze dostępne w aptece

Preparaty o działaniu owadobójczym – neurotoksycznym np. permetryna. Preparaty te mogą być stosowane u dzieci od 3 roku życia, jednak często powodują miejscowy odczyn zapalny oraz alergię. Dodatkowo występuje narastająca odporność wszy na permetrynę, przez co jej skuteczność szacuje się na około 70%.

Preparaty o działaniu czynnościowym np. dimetikon, które powodują uduszenie pasożyta. Są skuteczne, a dodatkowo nie powodują podrażnienia skóry, odczynów alergicznych oraz nie są toksyczne. Mogą być stosowane od 6 miesiąca życia.

Preparaty zawierające biococidine oraz cyclomethicone. Również powodują uduszenie wszy. Mogą być stosowane od 3 miesiąca życia oraz przez kobiety w ciąży.

Preparaty zawierające wyciągi roślinne: alkoholowy wyciąg z piołunu, ziela ostróżki polnej czy wrotycza. Dodatkowo zawierają dodatek stężonego kwasu octowego. Mają nieprzyjemny zapach, mogą powodować alergię oraz stany zapalne skóry. Ale są tanie, więc nadal cieszą się ogromną popularnością.

Ostatnie badania potwierdzają również korzystne działanie oleju kokosowego oraz olejku herbacianego, które uczulają wszy i powodują ich uduszenie.

Powyższe preparaty są dostępne w różnych postaciach: szamponach, lotionach, tonikach. Ważne aby w każdym przypadku dokładnie zapoznać się z treścią ulotki, ponieważ odpowiednia aplikacja preparatu, przemawia za skuteczną terapią.

Piśmiennictwo:

Chodorowska G., Juszkiewicz-Borowiec M., Wojnowska D. i wsp.: Wszawica głowowa - współczesne problemy epidemiologiczne: Stawonogi - różnorodność form i oddziaływań. Wyd. Koliber, Lublin 2005, 171-176
Elston D. M.: Drug-resistant lice. Arch. Dermatol. 2003, 139 (8), 1061-1064
http://www.wsse.gda.pl/pliki-do-pobrania/promocja-zdrowia/programy/56-qwszawica-jako-problem-spoecznyq-prezentacja/file
http://farmaceuta-radzi.pl/wszawica-stale-aktualny-problem/
Zdjęcie - http://www.epigulka.pl/artykuly.html

Pokaż więcej wpisów z Październik 2020