Zapisz na liście zakupowej
Stwórz nową listę zakupową

Cukrzyca - znak naszych czasów?

2019-02-14
Cukrzyca - znak naszych czasów?

Zgodnie z rekomendacją Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego (PTD) prewencja i opóźnienie rozwoju cukrzycy typu 2 polega na zmianie stylu życia pod kątem żywienia i aktywności fizycznej oraz ewentualnym włączeniu leczenia farmakologicznego.

Prawidłowy poziom glukozy pomogą zachować surowce naturalne, niemniej jednak odpowiednia dieta i ruch są konieczne. W sprzedaży dostępnych jest wiele preparatów ziołowych o działaniu hipoglikemizującym, czyli obniżającym cukier.

Morwa biała
Morus alba to drzewo pochodzące z Chin. Liście są przysmakiem jedwabników produkujących drogocenne nici. Owoce przypominają wyglądem jeżyny. Działanie lecznicze wykazują liście i korzenie. Roślina zawiera alkaloid DNJ, który zwiększa wrażliwość komórek na insulinę. Dzięki zmniejszeniu insulinooporności tkanki wykorzystują glukozę dostarczaną z krwią. Ponadto związek ten opóźnia rozkład skrobi do cukrów prostych, zmniejszając poposiłkowy wysoki poziom cukru. Korzystnie wpływa również na poziom cholesterolu całkowitego, frakcji LDL i HDL oraz trójglicerydów.

Surowiec zawiera flawonoidy: kwercetynę, rutynę. Oprócz tego, że uszczelniają naczynia krwionośne to kwercetyna hamuje przemianę glukozy do sorbitolu. Nadmiar tego drugiego prowadzić może do rozwoju zaćmy i uszkodzenia układu nerwowego. Flawonoidy neutralizują wolne rodniki, czyli bardzo reaktywne cząstki odpowiedzialne za wiele patofizjologicznych procesów w organizmie.

Dostępne są liście morwy białej do przyrządzania naparu lub w postaci tabletek. Wybierając produkt należy zwrócić uwagę na zawartość surowca. Często producenci podają dwie wartości: ilość suszonego liścia morwy i ilość wyciągu z liścia. Ważna jest ta druga wartość, gdyż to w wyciągu znajdują się substancje czynne. Działanie lecznicze osiągane jest przy dawkach dobowych rzędu 800 - 1200 mg. W preparatach złożonych dawka może być mniejsza, ze względu na hipoglikemizujące działanie innych składników.

Fasola zwyczajna
Phaseolus vulgaris to popularna w Polsce roślina jednoroczna uprawiana dla nasion, które są źródłem białka. Natomiast owocnia, czyli strąk, obniża poziom cukru. Dzieje się tak dzięki zawartości pochodnych guanidyny, flawonoidów i soli chromu. Surowiec ten, podobnie jak morwa biała, wykazuje działanie antyoksydacyjne oraz obniża poziom cholesterolu, dodatkowo ma właściwości moczopędne. Jest składnikiem wielu mieszanek do zaparzania oraz tabletek.

Topinambur (Słonecznik Bulwiasty)
Helianthus tuberosus to bylina wyglądem przypominająca słonecznik, o jadalnych bulwach podobnych do ziemniaków lub imbiru. Pochodzi z Ameryki Północnej. W Polsce uprawiany był od XVIII w. Dziś jest prawie zapomniany. Surowiec stanowią bulwy o lekko orzechowym smaku, które można spożywać na surowo lub po obróbce termicznej. Topinambur zawiera duże ilości inuliny - wielocukru metabolizowanego do dobrze przyswajalnej przez diabetyków fruktozy. Ma właściwości żelujące, dzięki czemu hamuje wchłanianie z jelit węglowodanów i tłuszczów. Ponadto inulina jest prebiotykiem, stymulującym rozwój naturalnej flory bakteryjnej. Bulwy dostarczają potasu, żelaza, miedzi, krzemionki, witaminy B1. Dostępne są liczne preparaty doustne ze słonecznikiem bulwiastym, a także produkty spożywcze, takie jak mąka czy kawa.

Cynamon
Cynamonowiec cejloński (Cinnamomum zeylanicum) to drzewo pochodzące z Indonezji. Kora jest wszystkim znana jako przyprawa. Nie ma pewności, co do działania hipoglikemizującego, niemniej jednak dostępne badania sugerują taką właściwość cynamonu. Substancjami aktywnymi są składniki olejku eterycznego: aldehyd cynamonowy, eugenol, kariofylen oraz metylohydroksychalkon. Prawdopodobnie obniża poziom cukru poprzez zwiększenie sekrecji insuliny oraz poprawę insulinowrażliwości komórek. Ponadto cynamon reguluje procesy trawienne, zwiększając wydzielanie soku żołądkowego. Surowiec można spożywać jako dodatek do dań, stosować w formie naparów lub żuć kawałki kory. Stanowi składnik wielu złożonych preparatów hipoglikemizujących.

Kozieradka Pospolita
Trigonella foenum graecum to przyprawa powszechnie stosowana w kuchni dalekowschodniej. Jest rośliną jednoroczną, strąkową, o nasionach wykazujących działanie lecznicze. Zawarta w nich trygonelina oraz pektyny przyczyniają się do zmniejszenia wchłaniania węglowodanów i tłuszczów z jelit. Kolejny składnik czynny - kwas nikotynowy ma właściwości antyoksydacyjne. Surowiec wykorzystuje się także w schorzeniach układu pokarmowego, jako osłaniający błonę śluzową żołądka oraz środek wiatropędny. Ponadto działa mlekopędnie. Nasiona kozieradki można stosować jako przyprawę, napar - występuje w mieszankach dla diabetyków lub w formie tabletek czy kapsułek.

Gurmar
Gymnema sylvestre to roślina pnąca, pochodząca z Indii. Surowcem są liście, stosowane powszechnie w dalekowschodniej medycynie ludowej. Dostępne są nieliczne badania naukowe, a zastosowanie opiera się na tradycji. Niemniej jednak gurmarowi przypisuje się zmniejszanie wchłaniana cukrów z jelit oraz regenerowanie komórek trzustki. Gurmaryna prawdopodobnie osłabia odczuwanie smaku słodkiego. Dostępne są preparaty hipoglikemizujące zawierające jako jeden ze składników liście gurmaru.

Alternatywa cukru?
Producenci leków, wychodząc naprzeciw potrzebom diabetyków, oferują preparaty pozbawione cukru. Stosowane substancje słodzące są wielokrotnie słodsze od niego, ale nie dostarczają kalorii. Można wyodrębnić składniki sztuczne i naturalne. Do pierwszej grupy zaliczane są: aspartam, acesulfam K, sukraloza, sacharyna. Bezpieczeństwo ich stosowania jest kontrowersyjne. W wyniku procesów metabolicznych zachodzących w organizmie powstają z nich toksyczne substancje. Unia Europejska dopuszczając słodziki do użycia, ustaliła bezpieczne dobowe dawki spożycia dla każdego z nich. Również używanie naturalnych surowców słodzących – lukrecji, stewii i ich przetworów wzbudza wątpliwości. W przypadku stewii powodem niepokoju jest, niewystarczająca do oceny odległych skutków stosowania, ilość doniesień naukowych. Należy rozważyć czy warto zastępować cukier jego substytutami.

Reasumując
Hipoglikemizujące surowce naturalne najczęściej występują jako produkty złożone. Często bywają wzbogacone o składniki, takie jak chrom czy kwas alfa-liponowy, które zwiększają insulinowrażliwość komórek, dzięki czemu tkanki lepiej wykorzystują dostarczaną przez krew glukozę. Oprócz prewencji cukrzycy typu 2 mogą być stosowane pomocniczo w trakcie odchudzania. Należy pamiętać, że pacjent ze zdiagnozowaną cukrzycą, leczony farmakologicznie przed zastosowaniem jakiegokolwiek preparatu ziołowego musi ten zamiar skonsultować z lekarzem prowadzącym.

Piśmiennictwo: 
https://cukrzyca.info.pl/zalecenia_kliniczne/zalecenia_kliniczne_dotyczace_postepowania_u_chorych_na_cukrzyce_2016
http://www.czytelniamedyczna.pl/3543,surowce-roslinne-w-cukrzycy-typu-2.html#
http://www.czytelniamedyczna.pl/2397,ziola-w-terapii-wspomagajacej-leczenie-cukrzycy.html
http://topinambur.info.pl/wlasciwosci-lecznicze-topinambura.html
http://www.fda.gov/AboutFDA/Transparency/Basics/ucm214864.htm
http://www.czytelniamedyczna.pl/4727,cukier-czy-warto-go-zastapic-substancjami-slodzacymi.html
Zdjęcie - https://pixabay.com/pl/

Pokaż więcej wpisów z Luty 2019
pixel