Nerwica – przyczyny, objawy, leczenie

Nerwica to zbiorcze określenie na zaburzenia lękowe o różnym charakterze i nasileniu. Problemy te są diagnozowane u coraz większej grupy osób. Choć często bagatelizowane, mogą znacząco obniżać jakość życia i wpływać na codzienne funkcjonowanie. Warto wiedzieć, że istnieją sposoby na leczenie zaburzeń nerwicowych i w trudnych sytuacjach można uzyskać wsparcie. Dolegliwości natury psychicznej nie są powodem do wstydu i nie powinniśmy obawiać się proszenia o pomoc.

Czym jest nerwica?

To termin, który słyszał niemal każdy. Wiele osób stosuje to określenie potocznie, odnosząc się do ogólnego napięcia nerwowego i pogorszenia kondycji psychicznej. Tymczasem nerwica oznacza grupę zaburzeń, którym towarzyszy nadmierne odczuwanie lęku, niepokoju i nieszczęścia. Jest to problem natury psychicznej, ale nie psychotycznej. Co to oznacza w praktyce? Pacjent zachowuje kontakt z rzeczywistością i zdaje sobie sprawę z irracjonalności swoich obaw, jednak nie potrafi ich kontrolować.

U osób, u których rozwija się nerwica, objawy mogą obejmować dolegliwości zarówno psychiczne, jak i fizyczne. To nierzadko prowadzi do mylnej diagnozy problemów somatycznych. Rozpoznanie zaburzeń nerwicowych nie zawsze jest łatwe, dlatego ważne jest skorzystanie z profesjonalnej pomocy. Wszyscy powinniśmy mieć świadomość na temat tego, czym jest nerwica, aby skuteczniej dbać o własną kondycję psychiczną, a także lepiej wspierać osoby ze swojego otoczenia.

Skąd bierze się nerwica? – Przyczyny zaburzeń lękowych

Podłoże zaburzeń nerwicowych jest złożone i wieloczynnikowe. Jedną z najważniejszych w tym kontekście kwestii jest genetyka. Skłonność do stanów lękowych może być dziedziczna, podobnie jak zaburzenia funkcjonowania neuroprzekaźników, które sprzyjają rozwojowi nerwicy. Na pojawienie się tego rodzaju zaburzeń wpływają także czynniki środowiskowe i doświadczenia z dzieciństwa. Traumatyczne przeżycia, nadmierna krytyka, brak poczucia bezpieczeństwa w rodzinie, niepewna sytuacja życiowa, presja otoczenia, trudne relacje z rówieśnikami czy osobami bliskimi – każdy z tych elementów może przyczyniać się do problemów psychicznych.

Nie można pominąć również tego, jak duży wpływ na kondycję mentalną ma stres. Długotrwałe napięcie nerwowe, związane z pracą, finansami czy życiem osobistym wyczerpuje zasoby psychiczne i prowadzi do osłabienia mechanizmów obronnych organizmu. Przewlekły stres może odpowiadać za wiele problemów, w tym objawy somatyczne nerwicy, ale też choroby cielesne. Nerwica nierzadko bywa związana z określonymi typami osobowości. Statystyki sugerują, że na zaburzenia tego rodzaju częściej cierpią osoby introwertyczne, mające skłonności do perfekcjonizmu i nadmiernej potrzeby kontroli.

Nerwica – objawy, na które warto zwrócić uwagę

Nerwica to pojęcie, które obejmuje różne zaburzenia. Dolegliwości pojawiają się nagle lub stopniowo, często nasilają się w sytuacjach stresowych, ale mogą też wystąpić samoistnie, nie będąc sprowokowane czynnikami zewnętrznymi. Na nerwicę mogą wskazywać symptomy takie jak:

• nadmierne odczuwanie lęku – napady paniki, nieuzasadniona obawa przed określonymi sytuacjami czy miejscami, fobie, ogólny niepokój,

• objawy obsesyjno-kompulsywne – natrętne myśli, rytuały, przymus czynności, np. mycia rąk, sprzątania, sprawdzania określonych rzeczy, układania przedmiotów w konkretny sposób itp.,

• objawy fizyczne – bóle i zawroty głowy, napięciowe bóle mięśni, kołatanie serca, duszności, drżenie rąk, problemy żołądkowo-jelitowe, nadpotliwość i wiele innych,

• zaburzenia snu – bezsenność lub nadmierna senność, nawracające koszmary,

• zmiany nastroju – drażliwość, ciągły niepokój, trudności z koncentracją i pamięcią.

Objawy stresu i nerwicy mogą mieć różne nasilenie. W fazach zaostrzenia bywają niezwykle uciążliwe i problematyczne. Wpływają na zdolność do pracy i nauki. Nerwica i objawy fizyczne, które jej towarzyszą, są często przypisywane innym chorobom, a także niedoborom pokarmowym czy złemu stylowi życia. Warto pamiętać, że te kwestie wzajemnie się przenikają i uzupełniają. Zdrowie fizyczne i psychiczne są od siebie w dużym stopniu zależne i trzeba dbać o nie z równie dużą troską.

Jak diagnozuje się nerwicę?

Nietrudno zauważyć, że objawy zaburzeń lękowych mogą być mało charakterystyczne i kojarzyć się z innymi problemami. Przez wiele osób są bagatelizowane i przypisywane stresowi czy zmęczeniu. To błąd. Zdiagnozowanie problemu i wdrożenie odpowiedniego leczenia może znacząco poprawić jakość życia i umożliwić komfortowe funkcjonowanie. Jak rozpoznać nerwicę? Ważna jest przede wszystkim baczna obserwacja swojego organizmu i zwracanie uwagi na sygnały, jakie wysyła.

Jeżeli zauważymy u siebie wzmożony lęk czy objawy somatyczne, niemające wyraźnej przyczyny, warto zgłosić się do lekarza pierwszego kontaktu, psychiatry lub psychologa. Podczas wizyty w pierwszej kolejności zostanie przeprowadzony wywiad, obejmujący specyfikę objawów, ich historię i czas trwania, czynniki wywołujące dolegliwości, a także historię rodzinną. Jeżeli zachodzi taka potrzeba, wypełnia się różnego rodzaju kwestionariusze i skale oceny lęku. Testy pomagają w określeniu podłoża problemu i dobraniu odpowiedniej terapii.

Ważne jest również wykonanie badań wykluczających inne schorzenia. Najczęściej zleca się podstawowe badania krwi, badania tarczycowe, EKG, a niekiedy także badania obrazowe. Celem jest wykluczenie przyczyn somatycznych. Warto wiedzieć, że przypominające zaburzenia nerwicowe objawy może dawać np. nieuregulowana niedoczynność tarczycy. Dopiero kompleksowa ocena kondycji organizmu pozwala na postawienie diagnozy.

Nerwica – leczenie farmakologiczne i nie tylko

Pacjenci, u których rozpoznano nerwicę, mają do dyspozycji wiele różnego rodzaju rozwiązań. Najczęściej stosuje się metody łączone, obejmujące psychoterapię i farmakoterapię. Leczenie zawsze jest dobierane zgodnie z indywidualnymi potrzebami danej osoby. Nie ma uniwersalnego rozwiązania, dlatego zdarza się, że konieczne jest przetestowanie kilku różnych opcji, zanim trafi się na tę, która zadziała najlepiej i przyniesie pożądane rezultaty.

Psychoterapia odgrywa bardzo istotną rolę. Przeważnie stosuje się terapię poznawczo-behawioralną, która uczy rozpoznawania negatywnych wzorców myślowych i pokazuje, jak można zastąpić je bardziej konstruktywnymi sposobami na radzenie sobie z lękiem i stresem. Alternatywami są m.in. terapia psychodynamiczna czy Gestalt. Opcji jest wiele i można je dopasować do własnych preferencji. Każdy z nas jest inny i różne rozwiązania mogą okazać się najbardziej skuteczne.

Innym dostępnym sposobem leczenia jest farmakoterapia. Nie należy się jej obawiać, ponieważ leki nie mają na celu otępienia pacjenta czy zmiany jego osobowości, ale poprawę komfortu życia. Nie są to narkotyki. W ostrych i przewlekłych stanach lękowych stosuje się m.in. środki przeciwlękowe, przeciwdepresyjne, a także niektóre preparaty przeciwpsychotyczne. Nerwica nie ma charakteru psychotycznego, po prostu substancje tego rodzaju wykazują działanie uspokajające. Farmakoterapia również dobierana jest indywidualnie, z uwzględnieniem tego, jakie są objawy nerwicy, jak bardzo są nasilone, czy występują choroby współistniejące oraz jakie są potencjalne działania niepożądane.

Profilaktyka i naturalne wsparcie

Pacjenci mogą korzystać nie tylko z rozwiązań pochodzących z gabinetu specjalisty zdrowia psychicznego. Duży wpływ na samopoczucie psychiczne będzie miało wprowadzenie drobnych zmian w codzienności. Dbanie o odpoczynek, odpowiednie nawodnienie, wartościową dietę i aktywność fizyczną jest bardzo ważne dla psychiki. Nie zawsze takie działania od razu zniwelują objawy nerwicowe, ale poprawią ogólną odporność organizmu i jego zdolność do radzenia sobie z napięciem.

Wspomagająco można sięgnąć po leki uspokajające bez recepty. To łagodne preparaty na bazie ziół i wyciągów roślinnych. Mogą zawierać walerianę, melisę, miętę czy chmiel, a także różne witaminy i minerały. Należy przy tym pamiętać, że mogą wchodzić w interakcje z niektórymi składnikami leków. Dlatego jeżeli korzystamy z farmakoterapii, przed ich zastosowaniem warto skonsultować się z lekarzem.

Publikacje zamieszczone na niniejszym blogu mają charakter informacyjno-poglądowy. Żaden wpis nie stanowi porady medycznej ani farmaceutycznej dostosowanej do konkretnej sytuacji. Uzyskane informacje mogą nie być wystarczające do podjęcia jakiejkolwiek decyzji przez użytkownika dotyczącej np. zdiagnozowania problemu czy dawkowania produktów leczniczych. Wszelkie materiały zamieszczone na stronie internetowej wyrażają jedynie osobiste opinie autora w oparciu o doświadczenie oraz literaturę przedmiotu. Autor nie ponosi odpowiedzialności za szkody wynikające ze stosowania się do treści zawartych na blogu. Przed podjęciem jakichkolwiek działań mających wpływ na życie lub zdrowie należy skontaktować się z lekarzem lub farmaceutą w celu otrzymania porady dostosowanej do indywidualnej potrzeby.

Masz pytania? Zapytaj farmaceuty: apteka@abcapteka.pl