Zapalenie pęcherza – objawy i leczenie

Zapalenie pęcherza to jedno z najpowszechniejszych schorzeń układu moczowo-płciowego. Może rozwinąć się u osób w każdym wieku i niezależnie od płci, jednak najczęściej dotyczy kobiet. Wiąże się to m.in. z żeńską budową anatomiczną. Zapalenie pęcherza bywa bolesne i uciążliwe, ale na szczęście można skutecznie je leczyć. Warto wiedzieć, skąd bierze się ta choroba, jakie są jej symptomy i kiedy należy zgłosić się do lekarza.

Zapalenie pęcherza – czym jest ta choroba i czy jest groźna?

Zapalenie pęcherza moczowego to choroba, której źródłem jest stan zapalny w obrębie dróg moczowych. Najczęściej przyczyną problemów są bakterie, rzadziej wirusy czy grzyby. Wyróżnia się dwie postaci tego schorzenia – ostrą oraz przewlekłą. Pierwsza z nich pojawia się gwałtownie i trwa kilka dni, natomiast druga rozwija się stopniowo i może utrzymywać się przez wiele tygodni lub nawet miesięcy. Choroba sama w sobie nie jest stanem zagrożenia życia, jednak zaniedbanie leczenia może mieć poważne konsekwencje. Powikłania nieleczonej lub nieprawidłowo leczonej infekcji pęcherza to między innymi odmiedniczkowe zapalenie nerek, zapalenie nerek i ropnie, a w skrajnych przypadkach niewydolność nerek i sepsa.

Większość przypadków zapalenia pęcherza jest diagnozowana u kobiet w wieku 15-35 lat oraz po menopauzie. Wynika to z anatomii – kobieca cewka moczowa jest krótsza niż w przypadku mężczyzn, a dodatkowo jest umiejscowiona stosunkowo blisko odbytu, co ułatwia przenoszenie się patogenów. Nie oznacza to jednak, że panowie są odporni na tę chorobę. U mężczyzn zapalenie pęcherza także może się pojawić. Ryzyko wzrasta po 50. roku życia oraz przy powiększonej prostacie.

Skąd bierze się zapalenie pęcherza?

Choć chorobę potocznie nazywa się przeziębieniem pęcherza, zimno nie jest jej bezpośrednią przyczyną. Winowajcami są wspomniane już wcześniej drobnoustroje. Najczęściej za rozwój infekcji odpowiadają bakterie E. coli, które naturalnie bytują w jelicie grubym. Pełnią tam ważną funkcję, pomagając w trawieniu. Problem pojawia się w momencie, gdy trafią do cewki moczowej. Jak to się dzieje i skąd się bierze zapalenie pęcherza? Prawdopodobieństwo zachorowania znacząco podnosi:

• nieprawidłowa higiena intymna – stosowanie niepotrzebnych irygacji czy nieprawidłowa technika podcierania po skorzystaniu z toalety sprzyjają przemieszczaniu patogenów;

• zaburzenia odprowadzania moczu – kamica moczowa czy powiększenie prostaty mogą utrudniać całkowite opróżnianie pęcherza, co zwiększa ryzyko namnażania się drobnoustrojów;

• ciąża – zmiany hormonalne i ucisk macicy na pęcherz może prowadzić do zastojów moczu;

• osłabiona odporność – choroby przewlekłe, niedobory pokarmowe, odwodnienie czy stres mogą negatywnie wpływać na system immunologiczny;

• problematyczne nawyki – częste noszenie sztucznej bielizny i obcisłych ubrań, kontakty seksualne bez zabezpieczenia, a także długotrwałe wstrzymywanie moczu mają bardzo szkodliwy wpływ na układ moczowy.

Czynników ryzyka jest wiele i obejmują różne sfery życia. Niekiedy trudno ich uniknąć, dlatego warto obserwować swój organizm i zwracać uwagę na wszelkie sygnały, jakie wysyła.

Zapalenie pęcherza – objawy, które powinny zaniepokoić

W większości przypadków zapalenia pęcherza objawy obejmują pieczenie i ból podczas mikcji, czyli oddawania moczu. Chorobie towarzyszy także zwiększone i częstsze uczucie parcia na pęcherz, nawet krótko po wizycie w toalecie. Przyczyną tego jest podrażnienie błony śluzowej. Obrzęk i zwiększona wrażliwość narządu sprawiają, że sygnał informujący o potrzebie oddania moczu jest wysyłany do mózgu nawet przy niewielkim stopniu wypełnienia pęcherza. Warto przy tym pamiętać, że nadmierne parcie może być związane także z chorobami neurologicznymi i ogólnoustrojowymi.

Gdzie boli pęcherz? Ból zazwyczaj jest zlokalizowany w podbrzuszu i może promieniować na okolice krocza. Przeważnie nasila się podczas korzystania z toalety. Charakterystyczne są również zmiany samego moczu – ciecz może być mętna, podbarwiona krwią lub mieć nieprzyjemny zapach. Infekcji nierzadko towarzyszy stan podgorączkowy i ogólne osłabienie. Wszystkie z wymienionych objawów są wskazaniami do konsultacji z lekarzem pierwszego kontaktu. Brak leczenia znacząco zwiększa ryzyko wystąpienia powikłań. Jeżeli temperatura zacznie rosnąć, pojawią się dreszcze, a ból nasila się i rozprzestrzenia na okolice lędźwi, konieczna jest pilna wizyta lekarska.

Jak szybko mija zapalenie pęcherza? Ile trwa choroba?

Trudno jednoznacznie stwierdzić, ile trwa zapalenie pęcherza, ponieważ jest to uzależnione od wielu czynników. Na czas trwania choroby wpływają ogólny stan zdrowia pacjenta, rodzaj patogenu odpowiadającego za infekcję, a także szybkość rozpoczęcia leczenia. W przypadku łagodnych dolegliwości, przy zastosowaniu antybiotykoterapii lub leczenia objawowego, symptomy zazwyczaj ustępują w ciągu 3-5 dni. W ciągu kolejnych 1-2 tygodni pęcherz regeneruje się i wraca do pełnej sprawności.

Przy przewlekłych stanach zapalnych lub w przypadku często nawracających zakażeń czas leczenia i rekonwalescencji może wydłużyć się nawet do kilku miesięcy. Wówczas bardzo ważne jest dokładne określenie przyczyny nawrotów. W tym celu wykonuje się m.in. badania obrazowe i urodynamiczne. Jak rozpoznać, że mamy do czynienia z przewlekłą infekcją? Objawy utrzymują się przez co najmniej 2 tygodnie lub nawracają minimum 2 razy w miesiącu.

Jak wyleczyć zapalenie pęcherza?

Przy podejrzeniu zapalenia pęcherza lekarze najczęściej zlecają wykonanie badania ogólnego moczu oraz posiewu moczu. Badanie ogólne umożliwia ocenę właściwości fizycznych i chemicznych, a posiew pozwala na zidentyfikowanie patogenów będących przyczyną dolegliwości. Jeżeli za infekcję odpowiedzialne są bakterie, leczenie opiera się przede wszystkim na zastosowaniu antybiotyków. Dużą pomocą przy wyborze leku jest wynik posiewu, podczas którego sprawdzana jest wrażliwość wykrytych szczepów na konkretne substancje aktywne. Podobnie postępuje się w przypadku infekcji grzybiczej.

A jak wyleczyć zapalenie pęcherza o podłożu wirusowym? W takiej sytuacji nie stosuje się antybiotyków, ponieważ wirusy nie reagują na nie. Zazwyczaj zalecane jest leczenie objawowe. Obejmuje ono intensywne nawadnianie, które pomaga wypłukać drobnoustroje z dróg moczowych, leki przeciwbólowe i przeciwzapalne, a także probiotyki wzmacniające naturalną mikroflorę miejsc intymnych.

Jeżeli stan zapalny pęcherza nie jest mocno nasilony i lekarz nie stwierdzi przeciwwskazań, można sięgnąć po leki na zapalenie pęcherza i infekcje dróg moczowo-płciowych bez recepty. Warto przy tym pamiętać, że łatwo dostępne preparaty nie powinny zastępować konsultacji specjalistycznej, szczególnie w przypadku częstego nawracania dolegliwości.

Profilaktyka – jak uniknąć uciążliwej choroby?

Zapobieganie zapaleniom pęcherza nie jest trudne. Poprawa codziennych nawyków i wprowadzenie niewielkich zmian w stylu życia mogą istotnie obniżyć ryzyko rozwinięcia się infekcji. Podstawa to odpowiednia higiena intymna. Dotyczy to przede wszystkim zapalenia pęcherza u kobiet, ale mężczyźni również powinni dbać o czystość. Podczas podcierania się ruch należy prowadzić od przodu do tyłu, aby nie przenosić bakterii kałowych w okolice cewki moczowej. Do podmywania się najlepiej używać wody lub delikatnych kosmetyków. Agresywne detergenty mogą powodować podrażnienia. 

Po stosunku seksualnym warto podmyć się i zrobić siku, aby wypłukać patogeny, które mogły dostać się w okolice cewki moczowej. Nie należy przetrzymywać moczu przez długi czas. Odwlekanie wizyty w toalecie może skutkować infekcjami, osłabieniem pęcherza, a nawet uszkodzeniem nerek. Jednocześnie trzeba pamiętać o właściwym nawodnieniu. 1,5-2 litry wody dziennie to minimum, które pozwala organizmowi funkcjonować i samodzielnie się oczyszczać.

Ubrania oraz bielizna powinny być przewiewne i wykonane z naturalnych materiałów, które umożliwiają wentylację krocza. Sztuczne tkaniny i ciasne kroje wzmagają pocenie i zatrzymują wilgoć w okolicy intymnej, co tworzy idealne warunki do namnażania się drobnoustrojów. Drobne zmiany w codziennym funkcjonowaniu przyczyniają się do utrzymania układu moczowego w dobrym zdrowiu.

Publikacje zamieszczone na niniejszym blogu mają charakter informacyjno-poglądowy. Żaden wpis nie stanowi porady medycznej ani farmaceutycznej dostosowanej do konkretnej sytuacji. Uzyskane informacje mogą nie być wystarczające do podjęcia jakiejkolwiek decyzji przez użytkownika dotyczącej np. zdiagnozowania problemu czy dawkowania produktów leczniczych. Wszelkie materiały zamieszczone na stronie internetowej wyrażają jedynie osobiste opinie autora w oparciu o doświadczenie oraz literaturę przedmiotu. Autor nie ponosi odpowiedzialności za szkody wynikające ze stosowania się do treści zawartych na blogu. Przed podjęciem jakichkolwiek działań mających wpływ na życie lub zdrowie należy skontaktować się z lekarzem lub farmaceutą w celu otrzymania porady dostosowanej do indywidualnej potrzeby.

Masz pytania? Zapytaj farmaceuty: apteka@abcapteka.pl