Zespół suchego oka - nowa choroba cywilizacyjna
Wpływ na wystąpienie objawów zespołu suchego oka mogą mieć stosowane leki: przeciwdepresyjne, antykoncepcyjne, przeciwalergiczne, kardiologiczne oraz pochodne witaminy A (stosowane w dermatologii). Zespół suchego oka jest objawem niepożądanym w niektórych jednostkach chorobowych: Reumatoidalnym Zapaleniu Stawów, zapaleniu tarczycy Hashimoto czy pierwotnej marskości wątroby. Występuje często u osób stosujących soczewki kontaktowe oraz cierpiących na niedobory kwasów omega-3 oraz omega-6. Zespół suchego oka to częsty objaw niektórych chorób genetycznych np. zaburzenia transportu tłuszczy w szlakach metabolicznych. Należy zaznaczyć, że wraz z wiekiem zmniejsza się ilość wytwarzanych łez, a to wiąże się z większym ryzykiem narażenia na szkodliwe czynniki wywołujące zespół suchego oka.
Do łezki…łezka Film łzowy budują trzy warstwy: śluzowa, tłuszczowa oraz wodnista. Warstwa tłuszczowa chroni przed nadmiernym odparowywaniem wody z łez, natłuszcza i zmniejsza tarcie. Warstwa śluzowa umożliwia łzom połączenie z powierzchnią oka. W warstwie wodnistej rozpuszczony jest tlen odżywiający rogówkę oraz substancje przeciwbakteryjne. Woda we łzach stanowi ponad 98%, reszta substancji to: sole, białka i glikoproteiny. Film łzowy odpowiada za poprawne widzenie: utrzymuje pH, dostarcza odpowiednie ilości tlenu oraz chroni przed zakażeniami. Dodatkowo nawilża i wygładza powierzchnię rogówki, co umożliwia właściwe mruganie.
Leczenie Oprócz typowej farmakoterapii zespołu suchego oka, ważna jest również profilaktyka. Należy unikać miejsc klimatyzowanych, zadymionych oraz zanieczyszczonych. Dodatkowo nosić okulary z filtrami ochronnymi UV oraz nawilżać pomieszczenia, w których przebywamy. Zaleca się również masaż powiek za pomocą ciepłych kompresów, które pobudzają wytwarzanie substancji odżywiających powierzchnię oka.
Wśród preparatów farmakologicznych, które znalazły zastosowanie w leczeniu zespołu suchego oka stosujemy przede wszystkim tzw. sztuczne łzy. Zawierają one substancje zwiększające lepkość filmu łzowego. Dzielimy je na dwie podstawowe grupy: posiadające konserwanty oraz nie mające ich w swoim składzie. Sztuczne łzy występują w postaci żeli lub kropli. Te pierwsze są częściej polecane, ze względu na przedłużone działanie (nawet do 7 godzin). W miarę możliwości zaleca się stosowanie preparatów bez konserwantów. Substancje takie mogą powodować odczyny alergiczne oraz niewielkie ubytki w nabłonku gałki ocznej.Do popularnych substancji konserwujących należy np. chlorek benzalkonium, który dodatkowo u osób noszących soczewki kontaktowe, może powodować uszkodzenie ich materiału. Przed zastosowaniem preparatu sztucznych łez, należy dokładnie zapoznać się z ulotką, czy nie wywiera negatywnego wpływu na szkła kontaktowe. Najczęściej krople lub żele oczne stosujemy do 28 dni od pierwszego otwarcia, jednakże istnieją preparaty posiadające tzw. system wielodawkowy ABAK. Tego rodzaju farmaceutyki możemy stosować nawet do 3 miesięcy od pierwszego użycia. Często w zespole suchego oka występuje silny stan zapalny, co wymaga stosowania dodatkowych preparatów oraz suplementów diety. Substancje poprawiające kondycję oczu oraz chroniące przez czynnikami zewnętrznymi to: wyciągi z borówki czernicy, cynk, selen, luteina, miedź, tauryna, zeaksantyna, witamina C i E, beta-karoten oraz kwasy omega-3.
Piśmiennictwo:
M. Mańka: Pacjent z zespołem suchego oka. MODA NA ZDROWIE 2015, 5(91): 18-20
A. Waliszek-Iwanicka: Diagnostyka i postępowanie w zespole suchego oka. STUDIA MEDYCZNE 2006, tom 4: 61-67, Kielce
Zdjęcie - https://pexels.com